Εμπειρία από την παρέμβασή μας σε χώρους δουλειάς και το πρόβλημα της πολιτικοποίησης της πάλης

Βαγγέλης Φρυδάς
Μέλος ΕΠ ΑΜΘ

Από το 19ο Συνέδριο του Κόμματός μας μέχρι σήμερα, σε μία σειρά από χώρους έχουν αναπτυχθεί σημαντικοί αγώνες. Η παρέμβασή μας σε αυτούς, αναγκαστικά μας φέρνει μπροστά σε νέα προβλήματα. Για ακόμα μια φορά ερχόμαστε αντιμέτωποι με το ζήτημα της ικανότητάς μας στην παρέμβασή μας στο κίνημα, στον κάθε χώρο με τις ιδιαιτερότητές του.

Βασικό ζήτημα είναι οι παράγοντες που παίζουν ρόλο στην παρέμβασή μας σε ένα χώρο που κυρίως είναι αντικειμενικοί, παρ' όλα αυτά η δράση μας είναι αυτή που μπορεί να διαμορφώσει τις προϋποθέσεις.

1) Είναι ο κλάδος γενικά. Αν είναι σε φάση ανάπτυξης ή συρρίκνωσης, πώς προχωράει η συγκέντρωση και συγκεντροποίηση, η μονοπώλησή του και ο ανταγωνισμός. Είναι ζητήματα που καθορίζουν τις εξελίξεις. Ακόμα είναι οι εργασιακές σχέσεις που κυριαρχούν όπως είναι η ύπαρξη εργαζομένων πολλών ταχυτήτων, η πλήρης κυριαρχία των ελαστικών μορφών εργασίας ή η ύπαρξη υπολειμμάτων εργατικής αριστοκρατίας.

2) Είναι ο εργοδοτικός συνδικαλισμός και η άμεση παρέμβαση της εργοδοσίας. Υπάρχουν εργασιακοί χώροι που για χρόνια καλλιεργείται ένα φιλεργατικό προφίλ απέναντι στους εργαζόμενους. Από την άλλη, σε χώρους δουλειάς υπάρχουν ισχυρά επιχειρησιακά σωματεία που οδηγούν στη λογική των «κοινών συμφερόντων» είτε της συγκεκριμένης εργοδοσίας και των εργαζομένων, είτε της εργοδοσίας γενικότερα. Από αυτό, συμπεραίνουμε ότι η ύπαρξη σε ένα χώρο, ισχυρού σωματείου που μπορεί να ηγείται ακόμα και κινητοποιήσεων με οξυμένη μορφή δεν σημαίνει αυτόματα ότι το εργατικό κίνημα είναι σε ανάταση. Βασικός παράγοντας που βάζουμε εμείς στην έννοια της ανασύνταξης του κινήματος είναι το περιεχόμενο. Π.χ. από τη μια, στα καταστήματα «Μαρινόπουλος» η λογική «να στηρίξουμε το μαγαζί στα δύσκολα» και, από την άλλη, στη βιομηχανία Λιπασμάτων στην Καβάλα «να φύγει το κακό αφεντικό, να έρθει ο υγιής επιχειρηματίας». Δηλαδή, αυτό που αντιμετωπίζουμε ως εμπόδιο είναι η λογική των «κοινών συμφερόντων». Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι έχει και αντικειμενική βάση και μπορούμε με τη δράση μας μόνο να μειώνουμε την επίδρασή του στο εργατικό κίνημα.

3) Είναι οι δυνάμεις μας μέσα στον κάθε χώρο. Σε αυτό, βεβαίως, δεν είναι μόνο οι οργανωμένες μας δυνάμεις, αλλά και ταξικά σωματεία, σωματειακές επιτροπές, ένας περίγυρος που την κρίσιμη στιγμή θα μπορέσει να παίξει τον ρόλο του ταξικού «πόλου». Φυσικά, το πιο κρίσιμο από τα παραπάνω (και πολύ δύσκολα μετρήσιμο) είναι τι σχέσεις έχουμε με τη μάζα των εργαζομένων. Δηλαδή, αν έχουμε εξασφαλίσει το υψηλό κύρος των κομμουνιστών και των ταξικών δυνάμεων, σε ποιο επίπεδο συμφωνίας βρίσκεται ένας περίγυρος με το Πρόγραμμα του Κόμματος, το επίπεδο κατανόησης των νομοτελειών του καπιταλισμού κ.ά.

Η πείρα έχει αποδείξει πως στο βαθμό που εμείς δουλεύουμε αυτούς τους υποκειμενικούς παράγοντες, έχουμε ουσιαστική γνώση των αντικειμενικών και δρούμε έτσι ώστε σε ένα βαθμό να άρουμε την επίδρασή τους, μετράμε βήματα στην υπόθεση της ανασύνταξης του εργατικού κινήματος.

Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι στην υπόθεση της ανασύνταξης του εργατικού κινήματος το ουσιαστικό μέτρο είναι ο βαθμός πολιτικοποίησης της πάλης. Φυσικά, όταν μιλάμε για πολιτικοποίηση της πάλης δεν είναι κάτι ενιαίο, υπάρχουν διαφορετικά στάδια, όπως επίσης διαφέρουν σε χώρο και κλάδο. Οφείλουμε, δηλαδή, να έχουμε την ικανότητα έτσι ώστε να ξέρουμε πώς θα κινηθούμε και μέχρι πού. Είναι χαρακτηριστικές οι περιπτώσεις που μπροστά στο αντικειμενικό πρόβλημα της ανωριμότητας μεγάλης μερίδας εργαζομένων, να «φοβόμαστε» την πολιτικοποίηση της πάλης.

Επομένως, με το πρώτο πράγμα που ερχόμαστε αντιμέτωποι είναι η ικανότητα και η πείρα των ΚΟΒ, των κομματικών ομάδων, το πώς θα αντεπεξέλθουν σε αυτό το σύνθετο καθήκον.

Βασική προϋπόθεση σε αυτό είναι η σταθερότητα. Σταθερότητα σημαίνει όλοι οι εργαζόμενοι ενός χώρου να αναγνωρίζουν τα πρώτα συνδικαλιστικά μας στελέχη, ως αυτούς που σταθερά αποκαλύπτουν τις αιτίες, γνωρίζουν τις εξελίξεις. Πολλές φορές εκφράζεται ο θαυμασμός για αυτή μας τη στάση και μας δίνεται η ευκαιρία να αναδείξουμε το ρόλο των κομμουνιστών στο κίνημα και ποιοι είναι οι σκοποί μας. Αρα το κύρος των ταξικών δυνάμεων και των κομμουνιστών μέσα σε ένα χώρο δουλειάς δεν χτίζεται από τη μια μέρα στην άλλη και μπροστά από κινητοποιήσεις.

Αυτό μας δίνει ένα καλύτερο ακροατήριο, έναν περίγυρο που μας προσεγγίζει και επηρεάζει και πλατύτερα τους εργαζόμενους. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι όταν έρθει η ώρα αυτός ο κόσμος θα κινητοποιηθεί, ότι θα παίξει έναν πρωτοπόρο ρόλο. Εκεί μπαίνει πάλι το ζήτημα της ικανότητας και της εμπειρίας μας. Ενας κύκλος κινητοποιήσεων σε ένα χώρο δεν ξεκινά αρχικά για τα μέτρα της κυβέρνησης αλλά για την έκφρασή τους μέσα στο χώρο δουλειάς, με τη μορφή συγκεκριμένων προβλημάτων, φαινομενικά ασύνδετων με τη γενικότερη κατάσταση. Αυτή συνήθως είναι η βάση των όποιων αγώνων ξεσπούν σε ένα χώρο δουλειάς. Δεν μας φοβίζει αυτό και το πρώτο είναι το μέτωπο με την εργοδοσία, όμως το ζήτημα είναι η ικανότητα να αναδεικνύουμε ότι ο κάθε εργοδότης δεν δρα από μόνος του αλλά με βάση το κέρδος και τις νομοτέλειες του καπιταλισμού. Για παράδειγμα, στα καταστήματα «Μαρινόπουλος», σε μια πορεία των κινητοποιήσεων έμπαιναν τα εξής ζητήματα: Ο Μαρινόπουλος είναι κακός διαχειριστής άρα πρέπει να πάμε σε έναν καλό. Επρεπε να εξηγήσουμε γιατί ο όμιλος σε άλλους κλάδους ευημερεί. Τι επιδιώκει ο νέος εργοδότης. Επρεπε να εξηγήσουμε πώς λειτουργεί ο καπιταλισμός (κέρδος, υπεραξία, αναρχία στην παραγωγή, συγκέντρωση - συγκεντροποίηση κ.τ.λ.). Με βάση τα παραπάνω ποιος είναι και ο ρόλος του εργοδοτικού συνδικαλισμού και τι επιδιώκει.

Ολα αυτά είναι ζητήματα που άνοιγαν πλατιά στις κουβέντες και στις συσκέψεις του κλαδικού σωματείου. Χρειάστηκε να πάμε και με αρθρογραφία της ΚΟΜΕΠ για το εμπόριο. Αυτή ήταν μια δουλειά που, άσχετα με την αδυναμία ή την ικανότητα να απαντάμε εύστοχα και απλά, έπαιξε ρόλο στις πολλές ταλαντεύσεις που σε κάθε καμπή εμφανίζονταν, να κάνουμε ένα πρώτο βήμα και να στηθεί ένα νέο σωματείο, στο να έρθει πολύ πιο κοντά στο Κόμμα και την πολιτική του κάποιος κόσμος, να παλεύουμε με καλύτερους όρους το ζήτημα της οικοδόμησης.

Κλείνοντας να πω πως δεν υπάρχει κάποια συνταγή στην οργάνωση της δουλειάς μας και ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε τα ίδια αποτελέσματα σε όλους τους χώρους, χωρίς πισωγυρίσματα που συνήθως έχουν και αντικειμενικά χαρακτηριστικά. Σαν πολύτιμο συμπέρασμα είναι ότι αν η δουλειά μας δεν έχει τα αποτελέσματα που περιμέναμε δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι δεν πιάνει τόπο, κυρίως αν δουλεύουμε με βάση τους παραπάνω παράγοντες, να διαμορφώνουμε ακούραστα τις παραπάνω προϋποθέσεις.