Πολλή περιγραφή, καμία αιχμή: Η σιωπή μετά τη δικαίωση

Ελένη Μαυρούλη

ΚΟΒ Κέντρου Βύρωνα

Οι Θέσεις για το 20ό Συνέδριο, αν και ιδιαίτερα περιγραφικές, για μια ακόμη φορά δεν περιέχουν κανένα συγκεκριμένο ενδεικτικό ποσοτικό στοιχείο για την εικόνα της δράσης του Κόμματος την οποία περιγράφουν (ενδεικτικά Θέσεις 51, 55, 57, 61), θετική ή αρνητική, αν και επισημαίνεται (Θέση 69) η αναγκαιότητα η δουλειά μας να μετράται με δείκτες και αποτελέσματα. Ταυτόχρονα, αναφέρονται νούμερα και δείκτες στα οικονομικά στοιχεία σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο (Θέσεις 7, 8, Τρίτο Κεφάλαιο) τα οποία προέρχονται από ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα), που πολλάκις έχει αποδειχτεί ότι «μαγειρεύουν» στοιχεία για να προωθήσουν πολιτικές, χωρίς να καταλήγει σε συμπεράσματα. Τα οικονομικά αυτά στοιχεία έχρηζαν περαιτέρω επεξεργασίας, προκειμένου να αποδίδουν την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας και διεθνώς.

Αν κάτι χαρακτηρίζει τις Θέσεις, είναι η έλλειψη αιχμής και πολιτικών πρωτοβουλιών ως προς την παρέμβαση σε μείζονα πολιτικά θέματα. Έλλειψη συνδεδεμένη με την παραπομπή των πάντων στη στρατηγική αντίθεση (κεφάλαιο - εργασία), η οποία προφανώς είναι θεμελιώδης, αλλά χωρίς επεξεργασίες σε επίπεδο τακτικής, οι επιμέρους αντιθέσεις, που πλέον αναδεικνύονται ολοένα και περισσότερο οξύτερες από την ίδια την πορεία του συστήματος, δεν μπορούν να αξιοποιηθούν για την εξυπηρέτηση του στρατηγικού στόχου της ανατροπής του καπιταλισμού. Ενώ αντίθετα η αξιοποίηση θα βοηθούσε στην επίλυση και της βασικής αντίθεσης.

Ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα είναι ότι δεν υπάρχουν παρά μόνο σκόρπια λόγια για το ακροδεξιό πολιτικό φαινόμενο που κυριαρχεί σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Αναμένονται σημαντικές εκλογές σε Ολλανδία, Γαλλία και Γερμανία, με τις ακροδεξιές δυνάμεις εκεί να βρίσκονται αν όχι σε τροχιά εξουσίας, σε σημαντική άνοδο. Ταυτόχρονα, υπάρχουν ακροδεξιές δυνάμεις στην εξουσία σε Πολωνία και Ουγγαρία, ενώ σχεδόν το 50% στην Αυστρία ψήφισε έναν ακροδεξιό υποψήφιο για την προεδρία.

Έχουν προηγηθεί η υπερψήφιση του Brexit στη Βρετανία και η απόρριψη των προτάσεων συνταγματικής μεταρρύθμισης Ρέντσι στην Ιταλία, όπου οι ψηφοφόροι, τελικά, ουδόλως ψήφισαν για τις μεταρρυθμίσεις, αλλά περισσότερο με γνώμονα το ποια απάντηση αντιλαμβάνονταν ότι ταυτίζεται με την ΕΕ ή όχι. Όλα αυτά εντάσσονται σε αυτό που οι Θέσεις ονομάζουν «ρεύμα ευρωσκεπτικισμού» (Θέση 18) και προφανώς αντικατοπτρίζουν στρατηγικές επιλογές τμημάτων της αστικής τάξης της εκάστοτε χώρας απέναντι στην ΕΕ και στο ευρώ, αλλά και γενικότερα (π.χ. ΗΠΑ), προκειμένου να αντιμετωπίσουν την ολοένα βαθύτερη καπιταλιστική κρίση.

Είναι επιλογές που εκφράζονται με ένα ολοένα εντονότερο ρατσιστικό ξενοφοβικό ύφος που αξιοποιεί την προσφυγική - μεταναστευτική κρίση, με προσπάθεια επιβολής βαθιά οπισθοδρομικών και συντηρητικών θέσεων (π.χ. η προσπάθεια απαγόρευσης των αμβλώσεων στην Πολωνία, με την κυβέρνηση να υποχωρεί μόνο υπό το βάρος διαδηλώσεων), με επέκταση μιας κουλτούρας καταστολής και βίας απέναντι στον όποιον αδύνατο και πολύ περισσότερο απέναντι στο εργατικό - λαϊκό κίνημα. Χαρακτηριστικά που «μοιράζεται» και η εκλογή Τραμπ.

Ο ευρωσκεπτικισμός (και η ευρύτερη πολιτική στάση που συμπυκνώνει) είναι, πια, ξεκάθαρο ότι υφαρπάζει ολοένα σημαντικότερο τμήμα εργαζομένων στις χώρες αυτές. Έρευνες που έγιναν τόσο στην περίπτωση του Brexit όσο και στη Γαλλία για την άνοδο του «Εθνικού Μετώπου» της Μαρίν Λε Πεν, καταγράφουν αύξηση της επιρροής των απόψεων αυτών στους μικρομεσαίους, στους αγρότες, αλλά και σε σημαντικό τμήμα της εργατικής τάξης, ενώ σημαντικό είναι και το ποσοστό των νέων που συνεγείρονται από τη στάση αυτή. Και μάλιστα, καταγράφουν κυρίως τη δυσφορία των κοινωνικών αυτών τμημάτων καταρχήν απέναντι στις πολιτικές της ΕΕ και στο ρόλο της, αλλά και κατ' επέκταση απέναντι σε πολιτικές διαιώνισης της κλιμακούμενης «αύξησης της ψαλίδας». Η λευκή εργατική τάξη ψήφισε σε μεγάλο βαθμό Τραμπ.

Μετά από δεκαετίες, αυτό στο οποίο το ΚΚΕ επέμενε, ακόμη και όταν ήταν εντελώς μοναχική η φωνή του, για τον εκμεταλλευτικό και αντιδραστικό χαρακτήρα της ΕΕ και για την καταστροφή που οι πολιτικές της φέρουν στοχεύοντας μόνο τα λαϊκά στρώματα και τους εργαζόμενους, γίνεται σαφές σε ολοένα περισσότερο κόσμο στην ΕΕ και στην Ελλάδα. Η ΕΕ, πια, έχει κατέβει από το «βάθρο» και ουδείς, ούτε καν εκείνοι που επιμένουν να την στηρίζουν, δεν υιοθετούν «αγιογραφικές» προσεγγίσεις. Εντούτοις, το ΚΚΕ, αν και είναι το μόνο κόμμα που δικαιώνεται ιστορικά ως προς τη θέση του, αδυνατεί να κάνει προνομιακό επίπεδο της πολιτικής του σε όλα τα επίπεδα το ζήτημα αυτό.

Το αίτημα της εξόδου από την ΕΕ θα μπορούσε ν' αποτελέσει τον πυρήνα μιας ευρύτερης συσπείρωσης λαϊκών κοινωνικών δυνάμεων (που έχουν πληγεί από την κρίση) σε αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση. Να εκφράσει όλη αυτή την, απολύτως δικαιολογημένη λαϊκή δυσφορία και οργή. Να μην αφήνει έρμαιο σε ακροδεξιές δυνάμεις - υπηρέτες της αστικής τάξης, να την κατευνάσουν, να την χειριστούν και κυρίως να την αποπροσανατολίσουν, στρέφοντάς την κατά των πιο αδύναμων. Στην Ελλάδα, δε, όπου παρά τα ευρωσκεπτικιστικά ψελλίσματα, καμία ακροδεξιά δύναμη, ούτε η νεοναζιστική Χ. Αυγή, δεν έχει σαφώς ταχθεί υπέρ της εξόδου από την ΕΕ ή και αν το έχει κάνει, το παραπέμπει στο απώτερο μέλλον (εκφράζοντας προφανώς και τις αντίστοιχες θέσεις τμήματος του ελληνικού κεφαλαίου), η δυσφορία αυτή καλλιεργείται και στρέφεται σχεδόν αποκλειστικά κατά προσφύγων - μεταναστών και των κομμουνιστών, αποκαλύπτοντας και τον βαθιά αντιδραστικό της χαρακτήρα. Ενώ όσοι δεν γοητεύονται από την ακροδεξιά προπαγάνδα, ελλείψει συγκεκριμένης σαφούς εναλλακτικής θέσης στον αντίποδά της, αποστρατεύονται από το κίνημα, ιδιωτεύουν ή αφήνονται σε λύσεις του μη χείρον βέλτιστο, αποσπασματικού τύπου, από οπορτουνιστικές δυνάμεις.

Όσο περισσότερο αποκαλύπτεται ωμά η ίδια η φύση της ΕΕ, και άλλων ιμπεριαλιστικών οργανισμών, όσο εντείνονται οι αντιθέσεις, τόσο εντείνεται η καταστολή με πρόσχημα και την τρομοκρατία, καθώς όσο βαθαίνει η καπιταλιστική κρίση τόσο το κεφάλαιο χρησιμοποιεί και το «μαστίγιο», για να διατηρήσει την εξουσία του. Και άλλο τόσο αναδεικνύεται σαφώς ότι το αίτημα για έξοδο από την ΕΕ, σε συνδυασμό με την, με συγκεκριμένα βήματα και μέτρα διεκδίκησης και υπεράσπισης δημοκρατικών δικαιωμάτων, αντίσταση απέναντι στην κλιμακούμενη καταστολή, απέναντι στη ΝΑΤΟποίηση των πάντων και στην κλιμάκωση της πολεμικής απειλής, δεν είναι απλώς επίκαιρο. Είναι αναγκαίο ως πυρήνας πέριξ του οποίου με ηγετικό ρόλο του ΚΚΕ θα συσπειρώσει εργατικά - λαϊκά στρώματα στο πλαίσιο της πορείας κατάκτησης της εξουσίας, της αλλαγής τάξεων στην εξουσία, χωρίς να σημαίνει ότι από μόνη της η έξοδος από την ΕΕ αποτελεί και τη λύση του κοινωνικού ζητήματος στην Ελλάδα.

Το κείμενο των Θέσεων κανονικά θα έπρεπε να περιλαμβάνει ένα σύνολο τοποθετήσεων που θα ανέπτυσσαν την ταξική πάλη σε όλα τα επίπεδα, στο πολιτικό, ιδεολογικό, οικονομικό επίπεδο. Όμως, όπως τίθενται τα ζητήματα, δεν προσφέρουν στην κατεύθυνση αυτή και δεν εξυπηρετείται ο στόχος που ορθώς προβάλλεται επιμόνως περί ενίσχυσης του Κόμματος.