Για το πρόβλημα της γραφειοκρατίας

Γιώργης Ποντικός, Τομέας Χρηματοπιστωτικού της ΚΟ Αττικής

Συμφωνώ με τις Θέσεις για το 20ό Συνέδριο του Κόμματός μας.

Θέλω να αναφερθώ στο ζήτημα της γραφειοκρατίας, ένα από τα σοβαρά προβλήματα που απασχολούν το διεθνές κομμουνιστικό και εργατικό κίνημα σ' όλη την ιστορική του διαδρομή (βλέπε και τις σχετικές αναφορές του Λένιν και του Στάλιν).

Κατά τη γνώμη μου, η γραφειοκρατία είναι η αδελφή του οπορτουνισμού.

Στο καπιταλιστικό σύστημα η γραφειοκρατία «νομιμοποιεί» την κυριαρχία της αστικής τάξης, με το κυνήγι της θέσης, της καριέρας κ.λπ. Αλλωστε, «δε βόσκει κανείς ατιμώρητος στα λιβάδια της άρχουσας τάξης».

Συνεπώς και τα κόμματα που έχουν διαβρωθεί από τον οπορτουνισμό, δηλαδή από τη διείσδυση της αστικής ιδεολογίας σ' αυτά, αναπαράγουν και τις ίδιες γραφειοκρατικές αντιλήψεις στο εσωτερικό τους. Και έχουμε πάρα πολλά παραδείγματα, όπως τη γραφειοκρατία που δημιουργήθηκε μετά την οπορτουνιστική στροφή που συντελέστηκε στο KKΣE το 1956 και τη μετέπειτα σταδιακή απώλεια των επαναστατικών του χαρακτηριστικών, που είχε και ως αποτέλεσμα την αντεπανάσταση στα χρόνια 1989 - 1991 στην ΕΣΣΔ.

Ανέκαθεν οι οπορτουνιστές απαιτούσαν την κατάργηση του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, που χαρακτηρίζει τα επαναστατικά κόμματα, ο οποίος, σύμφωνα με το Καταστατικό μας, σημαίνει εσωκομματική δημοκρατία, συγκεντρωτική καθοδήγηση, ενιαία δράση στην εφαρμογή των αποφάσεων με συνειδητή πειθαρχία και προβλέπει την αιρετότητα και ανακλητότητα όλων των καθοδηγητικών οργάνων και των μελών τους, τη λογοδοσία τους στις Οργανώσεις που τους εκλέγουν και τέλος η συλλογικότητα είναι η ανώτατη αρχή της κομματικής καθοδήγησης. Οι οπορτουνιστές λατρεύουν τις «αυλές». Θεωρούν εσωκομματική δημοκρατία τη λειτουργία στα κόμματα ομάδων/φράξιες, οι οποίες είναι στην ουσία γραφειοκρατικοί μηχανισμοί που σφάζονται μεταξύ τους. Στα συνέδρια των κάθε λογής οπορτουνιστών, υπάρχει μια επίφαση δημοκρατικότητας και οι δημοκρατικές διαδικασίες τους είναι τα «συντροφικά μαχαιρώματα».

Στο Κόμμα μας, σ' όλη του την Ιστορία υπήρχε διαπάλη με τις οπορτουνιστικές θέσεις. Συγκρούστηκε με τα φαινόμενα της γραφειοκρατίας. Γι' αυτό και άντεξε στις θύελλες της ταξικής πάλης και σήμερα βαδίζει αταλάντευτο μπροστά. Σ' αντίθεση με άλλα Κομμουνιστικά Κόμματα που στο παρελθόν είχαν ισχυρή παρουσία και σήμερα έχουν μεταλλαχθεί σε σοσιαλδημοκρατικά σχήματα, οδηγώντας έτσι σε πλήρη ανυποληψία το κίνημα των χωρών τους και συνδικαλιστικές γραφειοκρατίες, που θεώρησαν παρωχημένη την ταξική πάλη και έκατσαν στα τραπέζια των κοινωνικών διαλόγων, που έκαναν περιουσίες, εξασφαλίζοντας σκανδαλώδη προνόμια για τον εαυτό τους.

Ομως επειδή πρέπει να έχουμε ανοιχτό το μέτωπο στον οπορτουνισμό, πρέπει και να επαγρυπνούμε σε γραφειοκρατικές αντιλήψεις που ενδεχόμενα να εμφανιστούν στο κίνημά μας.

Η ευθυνοφοβία, η έλλειψη πρωτοβουλίας, η αντίληψη να γίνουμε αρεστοί στους «πάνω», ο αυστηρότητα προς τους «κάτω», η λατρεία της εξουσίας, είναι μερικές πλευρές που χαρακτηρίζουν το γραφειοκράτη και που δεν έχουν καμιά σχέση με τη δράση του λαϊκού αγωνιστή. Μαζί μ' αυτές και ο τύπος του «ξερόλα» στελέχους ή απλού μέλους που είναι ο πιο επικίνδυνος τύπος γραφειοκράτη.

Στη διάρκεια της κομματικής μου ζωής, γνώρισα κάποιους που ήταν «βασιλικότερος του βασιλέως», αλλά στις κρίσιμες καμπές του κινήματος έγιναν λιποτάκτες της ταξικής πάλης. Γιατί ήθελαν πάντα να 'χουν έναν τίτλο. Γιατί ήταν και είναι ένα τίποτα μεταμφιεσμένο σε κάτι.

Συνεπώς η διαρκής διαπάλη ενάντια στην επίδραση των οπορτουνιστικών θέσεων συνδέεται αναπόφευκτα και με την καταπολέμηση των γραφειοκρατικών αντιλήψεων.

Η αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας δεν είναι ένα ζήτημα τεχνικό. Υπάρχει, άλλωστε, η αρνητική πείρα από το διεθνές κίνημα. Είναι ζήτημα πολιτικό, δηλαδή συνδέεται με την πάλη μας με βάση τη στρατηγική του Κόμματος, όπως καθορίστηκε με το Πρόγραμμά του στο 19ο Συνέδριο. Είναι ακόμα ζήτημα ιδεολογικό, με την έννοια του ανεβάσματος του μορφωτικού επιπέδου των μελών του Κόμματος. Είναι τέλος και ζήτημα οργανωτικό, που σημαίνει τη βελτίωση της λειτουργίας των Οργανώσεων του Κόμματός μας και τη θαρραλέα πολιτική ανάδειξη στελεχών.

Σε τελευταία ανάλυση, για τον κάθε λαϊκό αγωνιστή τίτλος δεν είναι το όποιο αξίωμα. Τίτλος τιμής για τον λαϊκό αγωνιστή είναι μόνο η ιδιότητα του μέλους του ΚΚΕ. Μια ιδιότητα που γι' αυτήν έδωσαν τη ζωή τους οι «αλύγιστοι της ταξικής πάλης» και οι οποίοι μας εμπνέουν στους αγώνες που δίνουμε.