Η δουλειά μας στους αυτοαπασχολούμενους από τη σκοπιά της στρατηγικής μας

Ηλίας Στεφάνου

ΚΟΒ Κατασκευών ΕΒΕ

Η δουλειά μας στους αυτοαπασχολούμενους οφείλει να σχεδιάζεται με βάση συγκεκριμένους στόχους που απορρέουν από τη στρατηγική μας. Η δουλειά μας στο τράβηγμα όλων και περισσότερων σε μια συμμαχία με την εργατική τάξη, ώστε ιδιαίτερα σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης μια πρωτοπορία τους να συνταχθεί υπέρ της ανατροπής της αστικής εξουσίας και όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κομμάτι των υπολοίπων είτε να διάκεινται φιλικά απέναντι στον επαναστατικό αγώνα της εργατικής τάξης, είτε να μην ταχθούν ανοιχτά στο πλευρό της υπεράσπισης της αστικής εξουσίας.

Η ανταπόκριση στους παραπάνω στόχους οφείλει, βέβαια, να ξεκινά από τη σαφή ανάλυση της κατάστασης που επικρατεί αυτή τη στιγμή.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Eurostat (επικαιροποιημένα στοιχεία έως το τέλος του 2015), παρά τη σημαντική μείωση των αυτοαπασχολούμενων κατά την περίοδο της εκδήλωσης της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης (2008-2016), η Ελλάδα παραμένει πρώτη ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες στο ποσοστό των αυτοαπασχολούμενων στο σύνολο των απασχολούμενων. Μάλιστα, με ποσοστό 30,65% διαθέτει αναλογικά διπλάσιους αυτοαπασχολούμενους από το μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης (14,47 %).

Αλλη περσινή έρευνα (Γενάρης 2016) βασισμένη στις φορολογικές δηλώσεις των ελεύθερων επαγγελματιών σημείωνε ότι 2 στους 3 ελεύθερους επαγγελματίες βρίσκονται κάτω από τα όρια της φτώχειας.

Φυσικά τα παραπάνω στατιστικά στοιχεία δεν είναι απολύτως αντικειμενικά. Πρώτον στα στοιχεία της Eurostat στους αυτοαπασχολούμενους εντάσσουν στους ελεύθερους επαγγελματίες και τους επιτηδευματίες. Δεύτερον, στα στοιχεία των απασχολούμενων δεν συμπεριλαμβάνεται η εκτεταμένη στη χώρα μας μαύρη εργασία, αποτέλεσμα της πολιτικής τσακίσματος των αυτοαπασχολουμένων όλα τα προηγούμενα χρόνια. Τρίτον, οι φορολογικές δηλώσεις δεν αποτυπώνουν και τα πραγματικά εισοδήματα των αυτοαπασχολούμενων.

Ωστόσο, μέσα από τα στοιχεία μπορούμε να δούμε τις κύριες τάσεις και να διαπιστώσουμε ότι υπάρχει ένα εκτεταμένο στρώμα μεσαίων στρωμάτων, μεγάλο μέρος του οποίου αντιμετωπίζει συνθήκες διαβίωσης παρόμοιες με αυτές της εργατικής τάξης. Παράλληλα, ενώ η κατάσταση χειροτερεύει, το επίπεδο συνδικαλιστικής οργάνωσης παραμένει ιδιαίτερα χαμηλό. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΓΣΕΒΕ και της ΕΣΕΕ, το ποσοστό των συνδικαλισμένων ελεύθερων επαγγελματιών δεν ξεπερνά το 10%.

Πανελλαδικά δραστηριοποιούνται 31 Ομοσπονδίες ΕΒΕ, ενώ στην ΕΣΕΕ εντάσσονται 14 Ομοσπονδίες, 283 Εμπορικοί Σύλλογοι και 5 Σύνδεσμοι εμπορικών αντιπροσώπων. Παράλληλα, έχουμε τη ΓΣΑΕ (τριτοβάθμιο όργανο ΔΧ οχημάτων, ΚΤΕΛ - ΑΣΤΙΚΑ - ΦΟΡΤΗΓΑ - ΤΑΞΙ). Την ίδια στιγμή δραστηριοποιούνται 78 Σύλλογοι Συνταξιούχων ΕΒΕ. Παράλληλα, δραστηριοποιούνται εμπορικά επιμελητήρια.

Από τα στοιχεία που παρέθεσαν, προκύπτουν ορισμένα κύρια πολιτικά συμπεράσματα:

1. Τα μεσαία στρώματα στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά διογκωμένα και ένα μεγάλο τμήμα τους ανήκουν στα φτωχά μεσαία στρώματα. Ωστόσο, η συνδικαλιστική οργάνωση κυριαρχείται από τα μεσαία και ανώτερα μεσαία στρώματα τόσο στο επίπεδο της κατοχής των ηγετικών θέσεων, όσο και σε αυτό της κυριαρχίας των αιτημάτων τους.

Στην κατεύθυνση της ιδεολογικής κυριαρχίας των ανώτερων μεσαίων στρωμάτων σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν και σειρά άλλων παραγόντων:

α) Το υλικό υπόβαθρο της συμμαχίας της αστικής τάξης με τα μεσαία στρώματα έχει αντικειμενική βάση, καθώς μια ολόκληρη ομάδα μεσαίων επιχειρήσεων (και ορισμένων μικρότερων) δρουν όλα αυτά τα χρόνια στο πλευρό των μονοπωλίων, για αυτό και οι φορείς τους σήμερα υιοθετούν τους στόχους της καπιταλιστικής ανάπτυξης παρά τις όποιες διαφορές τους.

β) Σε αντίθεση με τα μεγαλύτερα τμήματα της εργατικής τάξης, η φύση της δραστηριότητας ενός μεγάλου κομματιού των μεσαίων στρωμάτων συνολικά, αλλά και των αυτοαπασχολούμενων, είτε είναι παρασιτική, είτε η συνέχισή της είναι αναχρονιστική για την παραγωγή. Η αντικειμενική αυτή πραγματικότητα είναι ανασχετική για την όσμωσή τους με το εργατικό κίνημα.

γ) Υπάρχει συστηματική προσπάθεια αστικών (εγχώριων και ευρωπαϊκών) θεσμών να διαμορφώσει συγκεκριμένες αντιλήψεις στα μεσαία στρώματα και στους αυτοαπασχολούμενους, αναφορικά με το ρόλο τους στην παραγωγή και την ανάγκη συμμαχία τους με την αστική τάξη. Τον τελευταίο καιρό, μάλιστα, αυτή η προσπάθεια εξαπλώνεται συστηματικά με την «κοινωνική και αλληλέγγυα» οικονομία.

2. Εξαιτίας των προηγούμενων οι αυτοαπασχολούμενοι συχνά υιοθετούν αιτήματα της αστικής τάξης ή μερίδων της (μείωση φορολογίας των κερδών). Επίσης, ως στρώμα που έχει περισσότερες κοινωνικές και οικονομικές επαφές με την εργατική τάξη, λειτουργεί ως αγωγός της αστικής επιχειρηματολογίας και σε αυτή. Το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο σε ελεύθερους επαγγελματίες με 1 ή 2 εργαζόμενους, διότι σε αυτή την περίπτωση η σχέση εργαζόμενου - εργοδότη (οι οποίοι συχνά έχουν φιλικές ή και συγγενικές σχέσεις) συσκοτίζεται και προάγονται απλουστευτικές διακρίσεις φτωχών - πλουσίων, ή ακόμα χειρότερα Ελλήνων και δανειστών που μας μισούνε.

3. Το πλήθος των μεσαίων στρωμάτων, σε συνδυασμό με την κυρίαρχη ιδεολογία, δημιουργεί την ψευδαίσθηση της δυνατότητάς τους να φτιάξουν μια δική τους στρατηγική. Σε αυτή την ψευδαίσθηση διάφορες εκφράσεις της κυρίαρχης ιδεολογίας (οι μικρομεσαίοι είναι η ραχοκοκκαλιά της χώρας, φασιστικές οπισθοδρομικές απόψεις για την αξία της μικρής παραγωγής).

Ως συνέπεια, η δουλειά στους αυτοαπασχολούμενους από τη σκοπιά της στρατηγικής μας είναι απαραίτητη και προϋποθέτει:

1. Να γίνει κοινό κτήμα των οργανωμένων δυνάμεων και ακόμα περισσότερο των στελεχών μας ότι οι κομμουνιστές αυτοαπασχολούμενοι και ΕΒΕ δε συνδικαλίζονται για να προάγουν μόνο τα αιτήματα των συναδέλφων τους, αλλά γιατί κατανοούν την αξία αυτής της δράσης για την επίτευξη της ιστορικής αποστολής της εργατικής τάξης.

2. Είναι ανάγκη να πρωτοστατήσουμε στη μαζικοποίηση των συλλόγων με μικρούς αυτοαπασχολούμενους και στην ισχυροποίηση της ΠΑΣΕΒΕ. Η προσπάθεια κατοχύρωσης συλλογικών διεργασιών και η συστηματική προβολή της δικής μας θέσης είναι αυτή που μπορεί:

α) Να διαχωρίσει τα συμφέροντα των αυτοαπασχολούμενων από αυτά των μεσαίων και ανώτερων στρωμάτων, να αποδείξει ότι η πάλη πρέπει να είναι κοινή με την εργατική τάξη.

β) Να αποκαλυφθούν οι θέσεις των αστικών και οπορτουνιστικών δυνάμεων.

γ) Να γίνει δυνατή η απαραίτητη διαπαιδαγώγηση στη συλλογικότητα, η οποία όταν μιλάμε για τους αυτοαπασχολούμενους και τους ΕΒΕ δεν απουσιάζει μόνο σχετικά με τη συνδικαλιστική και την πολιτική τους δραστηριότητα, αλλά και είναι ανύπαρκτη στη δραστηριότητά τους στο πλαίσιο της παραγωγικής διαδικασίας.

3. Να ενισχυθούν οι κοινές δράσεις των αυτοαπασχολούμενων και των ΕΒΕ συνολικότερα με τους οργανωμένους φορείς του ταξικού εργατικού κινήματος όχι μόνο στο επίπεδο των πολιτικών πρωτοβουλιών. Η συμμετοχή των αυτοαπασχολούμενων σε μια κινητοποίηση για την επαναπρόσληψη ενός απολυμένου μιας εταιρείας ακόμα και μικρής αποτελεί ουσιαστικό βήμα στη συνείδησή του, κρίσιμο για να σπάσει τους δεσμούς με τα υπόλοιπα μεσαία στρώματα.